Kolposkopi aleti ışıklı bir dürbüne benzetilebilir. Bu alet ile rahim ağzı, vulva , vajen 6-40 kat büyütülerek incelenir.
Kolposkopik muayene ortalama 5-10 dakika sürer. Kolposkop vajinanın içine girmez bu nedenle ağrılı bir işlem değildir. Jinekolojik masada ve jinekolojik pozisyonda olan hastaya vajinal spekulum dediğimiz rahim ağzını görmemizi sağlayan alet vajinaya konur. Bu alet normal jinekolojik muayenelerde kullandığımız bir enstrüman olup, ağrı yapmaz sadece bası hissi yaratabilir. İşlem hastane ortamına gereksinim duymaz . Klinikte yapılır.
Amaç nedir? Rahim ağzında gözden kaçabilecek kanser öncüsü lezyonları özel bir solusyon kullandıktan sonra kolposkopla gözlemleyebiliriz. Sadece rahim ağzı değil, vulva ve vajenin şüpheli lezyonları da aynı yöntemle saptanabilir.
İnceleme adet döneminde yapılmaz. Şüpheli görülen alanlardan biopsi alınarak patolojik incelemeye yollanır. Biopsi rahim ağzından , vulvadan , vajenden yani şüpheli gözlenen heryerden yapılır. Biopsi lokal veya genel anesteziye ihtiyaç duyulmadan yapılabileceği gibi , hasta konforu açısından tercih hastaya bırakılmalıdır.
Eğer özel solusyon sonrası rahim ağzında yaygın şüpheli alan varsa bu bölge tam kat olarak ince bir dilim şeklinde çıkarılıp patolojik incelemeye yollanır.
Özellikle smear testinde prekansöröz sonuç çıkanlarda , HPV ( human papilloma virüs ) bulgusu olanlarda çok sık tercih edilen bir tanı yöntemidir.