ERKEK KISIRLIĞI TEDAVİSİNDE BESLENME ŞEKLİ
• Beslenme ve erkek infertilitesi arasında sıkı bir ilişki vardır. Besin
alımındaki denge, hormon sistemini de içine alan pekçok molekülün
öncüsüdür.
• Doymuş yağlar, trans yağlar, basit şeker, yüksek sodyum içerikli
beslenme son yıllarda giderek artmaktadır.Bu hem obeziteye , hem
kronik hastalıklara, kanser, diabet , kalp hastalıklarına yol açmaktadır
• Şişmanlık halinde yağ dokusundan östrojen üretilmeye başlar bu da
hem sperm üretimini hem de testosteron üretimini olumsuz etkiler
• Kilolu olgularda hem anormal hormon regülasyonu , hem de serbest
oksijen radikallerinin artması söz konusudur. Artan enflamasyon direk
olarak sperm kalite, sayı ve morfolojisini olumsuz etkiler.
• Yetersiz çinko alımı da spermler üzerine olumsuz etkilidir.
• Balık , sebze, meyve ,düşük yağ içerikli mandra ürünleri, bazı
tahıllar,organik kümes hayvanları olumlu iken, kırmızı et, soya,
patates,tam yağlı mandra ürünleri,kahve ,alkol, şekerli içecekler,şeker
olumsuz etkilidir.
• Baba adayının gebelik oluşturmadan önceki beslenme alışkanlığı da
doğacak bebeği etkiler.Bunun yanısıra ileri yaş ve çevresel faktörler de
doğacak bebekte de novo gen mutasyonlarına yol açabilir.
• Mandıra ürünlerinden doymuş yağ asidi içerenler ve kırmızı et kronik
düşük dereceli enflamasyon ve artan sperm membran kolesterolü ile
ile seminal sıvı kalitesini, spermi bozarlar .Serbest oksijen radikalleri
artar ve bu sperm hareket ve DNA integritesini bozar.
• Oysa çoklu doymamış yağ asidi (PUFA) özellikle omega 3 spermin tüm
parametreleri üstüne olumlu etki eder.
• İşlenmiş kırmızı et yenmesi olumsuz etkilidir
• Cok miktarda kırmızı et xenoöstrojenleri ( östrojen gibi davranan)
arttırır ve erkekte olumsuz etki yaratır.
• İnek sütü xenoöstrojen içerir ve olumsuz etkiler
• Kefir tüketimi spermler üzerine olumlu etki yapar
• Meyve ve sebzeler doğadaki en güçlü antioksidanlardır.İçerdikleri su,
basit şeker, vitaminler,mineraller ( potasyum , magnesium ) , lifler,
fitokimyasallar barsak florasını düzeltir ve antioksidan etki eder.
• Serbest oksijen radikalleri DNA yapısıyla oynar ve düşük riskini de
arttırır.
• Meyvelerden ananas, domates, çilek, mürver, nar, karayemiş,
üzüm,ahududu, dut içerdikleri vitamin ve fitokimyasallar ile
antioksidan etki gösterir.
• Resvaretrol yaygın olarak üzüm, yer fıstığı ,kırmızı şarap ta yaygın
olarak bulunur, az miktarda yararlı , yüksek konsantrasyonları sperm
motilite ve DNA sına zararlı olabilir.
• Günlük alınan ceviz sperm vitality, motilite , morfoloji ve sperm DNA
metilasyonu üzerine olumludur.
• Yeşil yapraklı bitkilerde mevcut folat DNA hasarını engeller
,homosistein konsantrasyonunu azaltır .
• Homosistein güçlü bir oksidatif stress faktörüdür ,sperm sayı ve
motilitesini olumsuz etkiler .
• Folat, çinko, vit C , vit E, beta karoten yeterli miktarda alındığında
spermlerdeki kromozom anomalilerini azaltır.
• Sebzeler, meyveler, bakliyat ve tüm tahıllar fiberin başlıca kaynağıdır.
Lifli gıdaların alınması plazma östrojen seviyesini azaltır.
• Bakliyatlar içinde soy diğerlerine göre tam tersi negatif yönde etkiler
,çünkü birer fitoöstrojendir ve sperm yapımını olumsuz etkiler.
• Balık tüketimi sperm sayı ve morfolojisinde olumlu etki eder, bunu
omega 3 DHA ve EPA yı arttırarak gerçekleştirir. Özellikle salmon ve
tuna bunu yapar. Ancak bunların taşıyacağı toksik maddelerden ötürü
örneğin civa tam tersine olumsuz etki yaratabilir.
• Sperm yapımında glukoz çok önemli olmakla beraber aşırı alınması
semen kalitesini bozar , şekerli içeceklerin sperm , volüm , sayı ve
motilite üzerine olumsuz etkisi vardır. Soda ve enerji içeceklerinin de
olumsuz etkileri vardır.
• Aşırı kahve içimi sperm yapımını olumsuz etkiler, kanda testosteron
miktarını arttırırken , negatif feedback ile hipofiz baskılanır.
• Orta derecede kahve içiminin olumsuz etkisi görülmemiştir.
• Orta derecede alkol alımının seminal sıvı parametrelerinde derin bir
olumsuz etkisi yoktur.
• Ancak alkol bağımlısı olmak tümüyle sperm üzerine negatif etkilidir.
• Aşırı alkol oksidatif stresi ve ürünlerini arttırır. Sperm volümünü
azaltırken , kalite ve sayıyı büyük oranda negatif etkiler.
• Sürekli kronik alkol alımında barsak sağlığı bozulur bu da testiküler
inflamasyona ve bozulmuş sperm üretimine neden olur.
• Akdeniz diyeti ve batı tarzı diyetin sperm üzerine etkileri
incelendiğinde akdeniz diyetinin sperm sayı, kalite, hızında olumlu
etkiler yarattığı görülmüştür.
• Daha çok paketli gıda, işlem görmüş kırmızı et, rafine tahıllar, yüksek
şeker içerikli içecekler, şekerleme ve tatlılar , kurutulmuş ürünlerde
hasıl batı tarzı diyette spermin tüm özellikleri bozulur.
• Yüksek yağlı yiyeceklerde HSP360 denen şok proteinleri artış
göstererek spermde apoptozu arttırır. Bu da sperm kalitesini önemli
ölçüde bozar. Buna karşın zeytinyağı olumlu etkilidir.
• Balık, yumurta , fındık sperm üzerine olumlu etkilidir.
• Vejeteryan ve vegan diyetin sperm parametreleri üstüne etkisi
incelendiğinde ise; (ovovejeteryanlar yumurta yiyip , süt ürünü
almayanlar), (laktoovo vejeteryanlar ise hem süt hem de yumurta
yemeyenler)(Veganlar sadece bitkisel beslenenler) bunların soya
yiyerek protein açığını kapattıkları görülmektedir. Soya metabolik ve
kardiovasküler açıdan olumlu olmakla beraber, östrojen benzeri
etkileri vardır ve fertilite üzerine negatif etki yaparlar.
• Vegan ve vejeteryan diyetlerde sperm sayı, hareket , DNA bütünlüğü
bozulmaktadır. Yanısıra pestisidler , mikotoksinler olumsuz etki yaratmakta,
çinko ve vit b 12 eksikliği de görülmektedir.
• İntermittant açlığın seminal plazma üzerine olumsuz etkisi görülmemiştir.
• Ketojenik diyet primer enerji olarak karbonhidrat değil yağların
kullanılmasıdır. Yağ asitlerinin oksidasyonu ile oluşan keton cisimcikleri kalp,
iskelet kası, santral sinir sistemi için yakıt olarak kullanılır. Ketojenik diyetin
inferilite üzerine etkisi daha çok kadınlar üzerinde çalışılmıştır. sKetojenik
diyetin curcuminle ( zerdeçal) birleştirilmesi durumunda sperm
parametreleri üzerine olumlu etkilediği görülmüştür.
