Endometrium rahimin en iç tabakası olup , burdan gelişen kanserler gelişmiş ülkelerde ensık rastlanan jinekolojik kanserlerdir. Bu kanserin öncü lezyonu ise hiperplazidir. Yani endometriumun hücrelerinin hacminde istenmeyen artış olmasıdır. Buradaki artışla beraber düzensiz yapıda ve boyutta endometrial bezler ortaya çıkar. Çok büyük oranda östrojen marifetiyle olur. Eğer endometrium dokusuna etki eden östrojenin bu davranışı progesteron denilen başka bir hormonla baskılanmazsa bahsedilen hiperplazi oluşur. Bilindiği üzere progesteron sadece yumurtlamayı takiben ve gebelikte salgılanır. Şu halde yumurtlaması olmayan kadınlarda, şişmanlarda ve az doğuranlarda hiperplazi daha sık görülecektir. Şişmanlarda da yağ dokularında ekstra östrojen üretildiğinden endometriuma kötü etkili olacaktır. Bunun yanısıra polikistik over hastalarında yumurtlamada sorun vardır ve bu hastalara progesteron verilmezse ilerki yaşlarında endometrial hiperplazi için en büyük aday olacaklardır.
Bahsettiğimiz endometrium dokusunun kontrolsüz büyümesinin de çeşitleri vardır. Basit tiplerinin daha sonra kanserleşme riski % 1 iken , kompleks atipili dediğimiz olgularda bu risk % 30 gibi çok yüksek düzeydedir.
Bu vakalar ara kanama , uzamış adet şikayeti ile gelebileceği gibi , sadece ultrason ile de saptanabilmektedirler. Şikayeti olmayan bir vakada yapılan vaginal ultrasonda rahim iç tabakası yani endometriumun olağandan daha kalın ve bazen de içinde küçük gözenekler olduğu saptanır.
Kesin tanı mutlaka kürtaj yapılarak , rahim iç tabakasından parça alınması ve patolojik olarak tetkik edilmesi ile konulmalıdır.
Peki tedavi ne olmalıdır? Eğer basit tip hiperplazi ise ya doğal progesteron verilerek hasta izlem altına alınır ya da artık çocuk isteği yoksa ve takip sorunu yaşayacak hastalarda rahimin alınması şeklinde yapılmalıdır.
Kompleks hiperplazili vakalarda çocuk isteği yoksa tereddütsüz rahim alınmalıdır. Hatta bu vakalarda ameliyat sırasında frozen denilen anlık patolojik inceleme yapılıp , olası kanser odağı ekarte edilmelidir. Vakalarda her iki yumurtalığın ve tüplerin alınması da önerilmelidir.
Çocuk isteği olan genç vakalarda ise kontrollerin yani aralıklı ( 3 ay ara ile ) endometriumdan parça alınıp patolojik taranması yapılmak kaydıyla güçlü progesteronlar verilebilir.
