Son 15 yıl içinde yardımcı üreme tekniklerinin kullanımındaki artış ile çoğul gebeliklerde de artış olmuştur. Tek yumurta ikizlerinde ( monozigotik) oluşan bebeklerin cinsiyetleri , genetik ve fiziksel özellikleri aynıdır. İki yumurta iki sperm tarafından eş zamanlı döllenirse de buna çift yumurta ikizleri ( dizigotik ) denir. Dizigotikler aynı veya farklı cinsiyette olabilirler. Çift yumurta ikizine sahip bir kadının bir sonraki doğumunda aynı olasılığı tekrarlama şansı, herhangi bir anne adayına göre 10 kat daha fazladır. Burada genetik geçiş önemlidir ve buna babanın katkısı çok azdır. 35-40 yaş arasında ikiz doğurma şansı daha fazladır. Uzun süreli doğum kontrol hapı kullanıp bırakanlarda da ilacın rebound etkisi ile ikiz olma olsılığı artar. Oluşan döllenmiş yumurtanın bölünme zamanı son derece önemlidir ve 15. günden sonra gerçekleşen bölünmede yapışık ikizler meydana gelir. Tek yumurta ikizlerinde eğer plasenta tek ise ikizden ikize transfüzyon sendromu oluşabilir. Bu hiç istenmeyen bir durumdur , her iki bebeği de olumsuz etkiler.
İkiz gebeliklerde % 20 vakada fetüslerden biri kendiliğinden kaybolabilir ve gebelik tek olarak sürer. Klinik olarak ikiz gebelerde rahim beklenenden büyüktür. Annede aşırı kilo alımı olabilir. Amnion sıvısının fazla olması da normale göre 10 kat artar. Çoğul gebeliklerde fetal anomali riski tekil olanlara göre 3 kat daha fazladır. Erken doğum, zarların açılıp , amnion sıvısının erkenden gelmesi ve perinatal ölüm oranı daha fazladır. Gebelik zehirlenmesi olarak bilinen preeklampsi ve eklampsi çoğul gebeliklerde daha sık rastlanır. Annede karbonhidrat metabolizmasında bozukluk ve buna bağlı diabete daha sık rastlanır. Bunların yanısıra annede idrar yolu enfeksiyonu, anemi tekillere göre daha sıktır. Çoğul gebelik hem anne hem de fetüs için çok özel bir durum olup , hem gebelik boyunca hem de doğum esnasında daha çok özenli davranmak gerekir.
Anne adaylarının takibi normale oranla daha sık aralarla olmalıdır. Vitamin, demir , folikasit takviyesi yeterli olmalıdır. Fetüsler olası malformasyonlar açından dikkatle incelenmelidir. Fetüslerde gelişme geriliği görülme oranı artmış olup % 17 civarıdır. Vakaların yarısında her iki fetüs baş, baş gelişidir. % 33 ünde biri baş , diğeri makad gelişi, % 10 olguda yan geliş, % 10 olguda da her ikisi de makad geliş pozisyonundadır. Bazen ilk bebek vaginal yoldan doğar, arkadan gelen bebek için ise acil sezaryan yapmak gerekebilir. Çoğul gebeliklerde kordon sarkması 4 kat daha fazladır. Dolayısı ile doğum mutlak surette yenidoğan yoğunbakım ünitesi ve ameliyathanesi olan bir merkezde yaptırılmalıdır . Genelde üçüz bebekler istisnalar dışında sezaryanla doğurtulurlar. İkiz gebelikler için ortalama doğum haftası 36-37, üçüzler için 33. Hafta, dördüzler için ise 31.haftalardır.
Kapsamlı perinatoloji ünitelerinde bakım ile çoğul gebelik sonucu doğan prematür bebeklerin bakımı başarıyla yapılmaktadır. 28 haftadan sonra doğan bebeklerin % 90 dan fazlası hayatta kalır. İkizlerde ikinci bebekte santral sinir sistemi hastalığı ve solunum sistemi hastalıkları daha sık gözlenir. Her iki ikiz eşi arasındaki kilo farkı 300 gramdan fazla ise monozigotik olan ikizlerden büyük olanın IQ su da daha fazla olacaktır. Doğum ağırlığı biri diğerinden % 20 den fazla ise hiçbir zaman ikiz eşini yakalayamayacaktır.
Çoğul gebelik risklerini en aza indirmek , erken doğumu önlemek amacıyla anne bol bol istirahat etmeli, stresten uzak olmalı , bol sıvı almalıdır. Beslenmesine özellikle dikkat etmeli, kilo yapmayan ama dengeli , protein ağırlıklı gıdalar tüketmelidir.
